Handvest
'Nederland Natuurinclusief'
Handvest 'Nederland Natuurinclusief'
Naar een natuurinclusieve aanpak
Nederland staat voor grote, dringende maatschappelijke opgaven. Door de natuur te betrekken in de oplossing ervan kunnen we onze economie een gezonde basis geven en tegelijk de gevolgen van biodiversiteitsverlies afwenden. Een natuurinclusieve aanpak:
- vermijdt schade aan de natuur.
- benut de mogelijkheden van natuur.
- bevordert de realisatie van meer natuur, ook buiten de natuurgebieden.
- maakt onze economie toekomstbestendig.
Hoge urgentie
Klimaatverandering. Energietransitie. Woningnood. Afname sociale cohesie in de stad en op het platteland. Stikstofcrisis. Kosten van de gezondheidszorg. Voedsel produceren binnen de grenzen van het milieu – grote vragen die raken aan onze relatie met natuur en waarop snel actie moet worden ondernomen.
Tegelijk gaat de biodiversiteit sneller dan ooit achteruit. Dat kan ernstige gevolgen hebben. Voor de opbrengsten van de landbouw, voor de waterhuishouding. Het risico op plagen en ziekten neemt toe. De leefbaarheid neemt af, de economie verslechtert en de maatschappij wordt minder stabiel.
De Nederlandsche Bank en het Planbureau voor de Leefomgeving berekenen dat de financiële sector is blootgesteld aan financiële risico’s ter waarde van 514 miljard euro door de dreigende gevolgen van biodiversiteitsverlies.
55% van onze wereldwijde economie loopt matige tot ernstige risico’s vanwege verlies aan biodiversiteit (World Economic Forum).
Slim combineren met natuur
Het goede nieuws is dat een natuurinclusieve aanpak van de grote maatschappelijke problemen tegelijk leidt tot herstel van de biodiversiteit. Het slim combineren van doelen beperkt ook het beslag op de schaarse ruimte.
Het is een antwoord op de volgende opgaven:
- Nederland veilig houden bij hoog én laag water.
- Het verminderen van de uitstoot en het vastleggen van broeikasgassen.
- Zorgdragen voor een duurzame voedselvoorziening.
- Het aanpassen van de ruimtelijke inrichting van onze steden en dorpen aan het veranderende klimaat.
- Het vergroten van welzijn, het versterken van sociale cohesie en het verminderen van ziekte(last).
- Het verbeteren van lucht- en waterkwaliteit.
- Het beperken van plagen en ziekten die van dier op mens overspringen (zoönosen).
- Het verhogen van de kwaliteit van natuur en landschap in én buiten de natuurgebieden.
Groeiend draagvlak
In het afgelopen coronajaar is het belang van de natuur in de nabije omgeving duidelijk gebleken. Het was drukker dan ooit in de natuurgebieden en de parken en plantsoenen in steden bleken te klein voor de extra aanloop. Natuurorganisaties zagen hun ledenaantallen groeien. Een meerderheid van de Nederlanders vindt dan ook dat economische groei en natuurbescherming en -herstel hand in hand kunnen en moeten gaan.
Steeds meer bedrijven beseffen dat ze het natuurlijk kapitaal duurzaam moeten gebruiken om toekomstbestendig te kunnen ondernemen. Het manifest ‘Bouwen voor de natuur’ is daar een voorbeeld van, ondertekend door vele bedrijven, instellingen en natuurorganisaties.
Banken en beleggers zien de risico’s van klimaatverandering en het verlies aan biodiversiteit. Zij willen investeren met een positieve impact op de natuur. Al 21 leden hebben zich aangesloten bij het Partnership for Biodiversity Accounting Financials (PBAF), opgericht onder leiding van Nederlandse financiële instellingen. De leden beheren samen 5.8 biljoen dollar.
Het Deltaplan Biodiversiteitsherstel heeft inmiddels 76 partners die zich committeren om te werken aan biodiversiteitsherstel in Nederland. Nog 66 bedrijven en instellingen zijn supporter van het deltaplan.
Rond de Sustainable Development Goals is in Nederland een beweging ontstaan van meer dan duizend maatschappelijke organisaties, jongerengroepen, gemeenten, financiële instellingen, onderwijs-en kennisinstellingen en bewonersinitiatieven.
Vele bedrijven en (burger)initiatieven exploreren al een natuurinclusieve, duurzame aanpak en komen tot inspirerende voorbeelden.
Samen naar een Agenda Natuurinclusief
Om deze beweging te versnellen is uitbreiding en opschaling dringend nodig. Hierbij is aandacht nodig voor hoe we onze verhouding tot de natuur kunnen veranderen. Geen schade toebrengen, natuur als essentiële partner zien voor oplossingen, natuur versterken.
Wij roepen het nieuwe kabinet daarom op
de natuurinclusieve aanpak te onderschrijven en leiding te geven aan de natuurinclusieve transitie van onze samenleving en
- bij alle bovengenoemde opgaven financiële middelen vrij te maken die een natuurinclusieve aanpak mogelijk maken en
- procesmiddelen voor de transitie te reserveren.
Alle departementen
Deze overgang gaat iedereen aan. Daarom kan de transitie alleen slagen als die voortkomt uit een gezamenlijke inspanning van overheden, bedrijven, maatschappelijke organisaties en burgerinitiatieven, in een proces dat zoveel mogelijk mensen bij de transitie betrekt. De transitie betreft alle sectoren van de maatschappij en vraagt daarom betrokkenheid en inzet van alle departementen met een coördinerende rol voor één departement. Ook is het nodig ruimte in de begrotingen van alle departementen op te nemen voor deze transitie.
Nog dit jaar
Nog dit jaar moet de agenda gemaakt worden, om direct aansluitend met de uitvoering te beginnen.
De agenda gaat in op concrete acties, financiële en organisatorische aspecten, wet- en regelgeving en de inzet in alle relevante sectoren: de landbouw en het voedselsysteem, de bouwwereld, de economie en het bedrijfsleven, de ruimtelijke ontwikkeling, de infrastructuur, waterbeheer, recreatie, enz.
Afspraken in het regeerakkoord
- het natuurinclusief invullen van de bouw- en verstedelijkingsopgave,
- een grotere rol van de Monitor Brede Welvaart in de afweging van economische beslissingen, ten koste van het BBP,
- een transitiefonds voor de landbouw.
De komende jaren zijn cruciaal
Het gaat over een toekomst voor onze volgende generaties, voor onze kinderen en kleinkinderen. Het gaat over onze economie. En niet in de laatste plaats gaat het om de natuur zelf, waarin en waarmee wij in samenhang leven.
Aan de slag!
De Colleges van Gedeputeerde Staten van alle provincies
Staatsbosbeheer
Natuurmonumenten
LandschappenNL
Onze oproep komt voort uit het ambitiedocument ‘Nederland Natuurpositief’ (2019) en het Programma Natuur dat daarop volgde. Dit programma zet het spoor uit voor herstel en versterking van de natuur in en rond beschermde natuurgebieden én op het realiseren van een natuurinclusieve samenleving in 2050 (Agenda Natuurinclusief).