“Toen we 17 jaar geleden het bedrijf van mijn schoonouders overnamen, dachten we na over wat we er mee wilden”, vertelt Wim Stegeman, die samen met zijn vrouw Marga Klein Swormink een akkerbouwbedrijf runt in Flevoland. “In de eerste plaats zochten we uiteraard verdienvermogen. Maar zeker ook duurzaamheid en biodiversiteit. We boeren ín en mét het klimaat, de omgeving en de natuur."
Als je geen stappen zet, red je het niet
“Ik ben ook adviseur en coördinator van het Flevolands Agrarisch Collectief. Maar ik ga niet zeggen dat iemand iets moet. Iedere boer doet het op de manier die past bij het bedrijf en bij de tijdgeest. Als je geen stappen zet, red je het niet. Vanuit het collectief bieden we bouwstenen om natuurinclusief te werken. Bij de ene boer is er één bouwsteen die past en bij de ander vier, of misschien wel tien!”
Niet meer ploegen
“Zelf hebben we er bijvoorbeeld voor gekozen om niet meer te ploegen. Er is ook een netwerk van boeren die niet meer ploegen, waar inmiddels al 200 boeren bij aangesloten zijn. Dat is wel wennen voor boeren hoor. Ploegen geeft een vaste structuur, het is netjes zwart. Als je niet ploegt, hoort daarbij dat je de bodem zo lang mogelijk hebt bedekt, een deel van het jaar met groenbemester, dat ziet er toch wat rommeliger uit. Het is spannend om daarvoor te kiezen, je hebt daar een buffer voor nodig om risico’s af te dekken en bovenal moet je er plezier in hebben.”
Robuust systeem
“Maar we merken dat het een robuust systeem oplevert. Je hebt minder last van de extreme droogte of juist extreem nat weer. In een mooi jaar, als het in het najaar goed droog is om te ploegen, halen we het jaar erop minder opbrengst dan een ploegende boer. Maar in een nat najaar, als het ploegen lastig gaat, zitten wij het jaar erop bovenin qua opbrengst. De bodem moet het doen. Je voedt hem met organische mest, liefst met veel koolstof erin, en dan zie je dat de oude kracht weer in de bodem komt. Dan gaat de bodem leveren, en hoef je minder te sturen met de bemesting in de teelt.”
Akkerranden voor plaagonderdrukking
“Met akkerranden begonnen wij al 15 jaar geleden, toen waren we nog een uitzondering. Maar we zagen de voordelen: ze vormen een buffer tussen akker en oppervlaktewater, vangen drift op van gewasbeschermingsmiddelen en nutriënten. We zaaien een goed mengsel voor insecten in, die helpen bij de plaagonderdrukking. Maar dat gaat niet vanzelf, daar zijn nog veel vragen over. De plagen overwinteren ergens, maar de natuurlijke vijanden ook, en we zoeken nog naar het juiste evenwicht. Ook wij hebben last van plagen, bijvoorbeeld trips in de uien en zoeken wat we eraan kunnen doen. Bepaalde bomen planten? Of juist bomen weghalen? Het blijft samenwerken met de natuur.”