Natuurinclusieve samenleving
Een natuurinclusieve samenleving wil zeggen dat we in alle delen van de samenleving schade aan natuur voorkomen én de mogelijkheden van natuur benutten. Daarmee voorkomen we dat onze kinderen de rekening gepresenteerd van het verlies van natuur. Want gezonde, levende bodems zorgen voor stabiele oogsten op lange termijn, groen in de stad voorkomt wateroverlast en hittestress, nu en in de toekomst. En met meer natuur leggen we CO2 vast in plaats van die uit te stoten.
Met de Agenda Natuurinclusief zetten we in Nederland de koers uit naar die natuurinclusieve samenleving. Dat doen we als overheden, bedrijven, instellingen en burgers samen.
Noodzaak
We stellen de natuur behoorlijk op de proef: het klimaat verandert snel en de biodiversiteit holt achteruit. De gevolgen raken ons allemaal, denk aan droogte en hittestress, verlies van insecten die gewassen bestuiven en verlies van vruchtbare bodems voor voedsel. Het verlies aan biodiversiteit is een van de grootste risico’s is voor de samenleving en de economie, stelden De Nederlandse Bank en Planbureau voor de Leefomgeving stelden in 2020.
We kunnen het roer omgooien en maatschappij-breed natuurinclusief gaan denken en doen.
Perspectief
Natuurinclusief denken en doen vermijdt schade aan de natuur en bevordert dat er meer natuur bijkomt, ook buiten de natuurgebieden. Het benut ook de mogelijkheden die de natuur biedt, en maakt onze economie meer toekomstbestendig. Het levert concreet op dat we:
- Nederland veilig houden bij hoog én laag water.
- de uitstoot van CO2 verminderen en vastleggen.
- zorgdragen voor een duurzame voedselvoorziening.
- onze steden en dorpen beter hebben toegerust op het veranderende klimaat.
- het welzijn, de sociale cohesie vergroten en de ziekte(last) verminderen
- de kwaliteit van de lucht, het water, de natuur en ons landschap vergroten
Transitie
Hoe realiseren we samen de overgang naar een natuurinclusieve samenleving?
Daarvoor is het vooral nodig dat we gaan zien dat ons welzijn en welkvaart direct afhangt van hoe het gaat met de aarde en de natuur.
Dit besef wint al steeds meer terrein. Een meerderheid van de Nederlanders vindt dat economische groei en natuurbescherming en -herstel hand in hand moeten gaan. Veel bedrijven begrijpen dat ze het natuurlijk kapitaal duurzaam moeten gebruiken. Ook banken en beleggers zien de risico’s van het verlies aan biodiversiteit. Steeds meer maatschappelijke organisaties, gemeenten, onderwijs-en kennisinstellingen, jongeren en bewoners zetten zich in voor herstel van natuur in Nederland, onder andere in het Delta Plan Biodiversiteit.
We willen deze beweging versnellen en opschalen. Dat lukt als iedereen zich inspant, want de overgang naar de natuurinclusieve maatschappij gaat iedereen aan. Daarom nodigen we alle domeinen in de samenleving uit om de Agenda Natuurinclusief mee vorm te geven: wat is er nu nodig om de overgang met elkaar te gaan maken?
Inspiratie
Voor sommigen zal het begrip natuurinclusief misschien als nieuw in de oren klinken, in de praktijk wordt er al op veel plekken natuurinclusief gewerkt.
We hebben daar een aantal voorbeelden voor verzameld. Hier laten organisaties, bedrijven en personen zien dat het samenwerken met de natuur tot hele mooie en hele nuttige resultaten leidt. Op de volgende pagina’s vindt u fraaie initiatieven voor de domeinen bouwen, landbouw, infra, water, energie en recreatie.
Bovenstaande buttons openen de relevante pagina’s uit het online Magazine Agenda Natuurinclusief (buttons openen in een nieuw venster/tabblad).
Rapporten
Documenten Agenda Natuurinclusief
Achtergrond
- Natuurverkenning 2050 – Scenario Natuurinclusief (Wot-rapport 136 van WUR en PBL, pdf-bestand)
- Natuurinclusief Nederland: natuur overal en voor iedereen (RLI, pdf-bestand)
- Aanvalsplan versterking landschappelijke identiteit via landschapselementen (Deltaplan biodiversiteitsherstel, pdf-bestand)
- Kennis- en innovatieagenda voor biodiversiteitsherstel (Deltaplan biodiversiteitsherstel, pdf-bestand)
Transitie
- Wanneer geloof je in een transitie en praat je niet meer over een transitie?
Transities verlopen via bepaalde lijnen: opbouwen en afbreken, aanpassen van structuren, bepalen wat we willen behouden en wat we ook noodzakelijkerwijs moeten kwijtraken om van een fossiele economie naar een nieuw, duurzaam evenwicht te komen. Derk Loorbach, directeur van DRIFT en hoogleraar sociaaleconomische transities legt het in deze video helder uit. - Who do we think we are? Attitudes to nature and our future
Het is dringend nodig dat we gaan begrijpen dat ons welzijn direct gerelateerd is aan hoe het met de aarde en de natuur gaat. Dat stelt filosoof, ecoloog en hoogleraar Matthijs Schouten. Hij betoogt dat het alleen vanuit een toegenomen bewustzijn hierover lukt om een duurzame toekomst te creëren. (bekijk video) - Waarom het helemaal niet zo ingewikkeld is om ons leven ecologisch te beteren
Hoogleraar Ingrid Visseren-Hamakers is coordinating lead author van het IPBES rapport uit 2019, over de alarmerend staat waarin de natuur wereldwijd verkeert. In een interview met Vrij Nederland geeft ze aan hoe we op een andere manier kunnen gaan werken en leven op een veel meer natuurinclusieve manier. - Betrekken van burgers bij klimaatadaptatie
In het onderzoek ‘Burgerparticipatie in Klimaatadaptatie’ onderzoeken vier hogescholen, vijf gemeenten en twee waterschappen hoe ze burgers betrekken bij klimaatadaptatie. De uitkomsten kunnen heel buikbaar zijn voor de transitie naar natuurinclusieve samenleving, die ook veel samenwerking met burgers. Het onderzoek gaat inzicht geven in overheden met inzet van burgers klimaatadaptatie in stedelijk gebied in praktijk brengen via een praktisch toepasbare werkwijze. Lees meer: https://projectenportfolio.nl/wiki/index.php/PR_00315
Netwerken
- Deltaplan biodiversiteit
Natuurorganisaties, boeren, wetenschappers, banken en bedrijven sloegen in 2018 de handen ineen; 19 partijen verenigden zich in ‘Samen voor Biodiversiteit’ en werkten aan het Deltaplan Biodiversiteitsherstel. Met één doel: een rijkere biodiversiteit in heel Nederland. Inmiddels zijn veel meer partijen aangesloten.
Het Deltaplan is actief op zes thema’s (ook wel succesfactoren) om biodiversiteitsherstel te realiseren. Werkgroepen met vertegenwoordigers van de partners stellen samen werken samen aan de doelen rond elke succesfactor. Kern van de aanpak Deltaplan Biodiversiteit is om iedereen te stimuleren én waarderen voor prestaties die bijdragen aan herstel van biodiversiteit. - Groen Kennisnet
Bij Groen Kennisnet zijn meer dan 300.000 digitale vrij toegankelijke kennisbronnen te vinden in het domein voedsel en groen. Bedrijven, onderzoekers, docenten en studenten in het groen onderwijs (aoc’s, groene hbo’s en WUR) en andere belangstellenden kunnen hiervan gebruik maken.
De Groene Stad – Kennis- en partnernetwerk voor een fijne en gezonde stedelijke omgeving
De Groene Stad verzamelt, bundelt en verspreidt kennis over de meerwaarde van groen in de stedelijke omgeving, samen met wetenschappers. Op de website is veel informatie over de waarde te vinden van groen rond zorg, leren, wonen, werken en financiële meerwaarde.
Verdere inspiratie
- Catalogus Icoonprojecten Agenda Natuurinclusief
Laat je inspireren door mooie voorbeelden van projecten die bijdragen aan een natuurinclusieve samenleving. - Atlas Natuurlijk Kapitaal
Er is nog een wereld te winnen in de manier waarop we ons natuurlijk kapitaal benutten. Efficiënter, beter afgestemd en slimmer. De natuur is bovendien een bron van inspiratie en kennis om de grote uitdagingen van dit moment zoals verstedelijking en klimaatverandering duurzaam op te lossen. Voor verschillende sectoren geeft de Atlas Natuurlijk Kapitaal (ANK) inspiratie hoe dat kan lukken. - London National Park City
In juli 2019 is de stad Londen uitgeroepen tot ’s werelds eerste National Park City. De burgemeester tekende een charter met daarin de ambitie om de stad groener, gezonder en wilder te maken. De website van London National Park City laat zien hoe de stad hieraan gaat werken – en biedt veel inspiratie voor andere steden.